ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ

Ανεξάρτητος σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας και κοινωνικοπολιτικής έρευνας.

 

Ο μήνας που άλλαξε τον πολιτικό χάρτη της χώρας

28/07/2015

Ο Ιούλιος που πέρασε ήταν ίσως το διάστημα με τις πιο πυκνές και σημαντικές εξελίξεις από την περίοδο της μεταπολίτευσης. Οι πολίτες παρακολουθούσαν σε ζωντανό χρόνο όλα τα βήματα της διαπραγμάτευσης και παράλληλα συμμετείχαν ενεργά σε μια σειρά από εσωτερικές διεργασίες, φτάνοντας πολλές στιγμές στα όρια της αντοχής τους.

Μέσα από το ερευνητικό πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 της qed market research, επιχειρείται να καταγραφούν οι επιπτώσεις των εξελίξεων αυτών στην κοινή γνώμη και στον τρόπο που γίνεται αντιληπτό το νέο πολιτικό τοπίο που διαμορφώθηκε.

Ένα πρώτο εύρημα είναι ότι τα κύρια κόμματα πολιτικής διαχείρισης γίνονται πλέον αντιληπτά από τους πολίτες διαφορετικά από την εκφρασμένη τοποθέτηση τους. Είναι δηλαδή σαν οι πολίτες να επιχειρούν να τα ωθήσουν να αναλάβουν ρόλους που θεωρούν πιο χρήσιμους από αυτούς που τα ίδια έχουν αποφασίσει μέχρι τώρα να παίξουν.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η κοινωνία φαίνεται να τοποθετεί τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο της «κεντροαριστεράς», καθώς πλέον μόνο το ένα τέταρτο των πολιτών τον θεωρεί αμιγώς Αριστερό. Το ΠΑΣΟΚ συνορεύει μαζί του, αλλά περιορίζεται στο χώρο του Κέντρου χωρίς καμιά ορατή ανάμνηση της σοσιαλδημοκρατικής και κεντροαριστερής ιστορίας του. Το Ποτάμι, παρά τον κοινωνικό φιλελευθερισμό που εκφράζει, καταλήγει να γίνεται αντιληπτό ως ένα κατ’ ουσία κεντροδεξιό πολιτικό σχήμα.

Η Νέα Δημοκρατία από την άλλη, παρά τη ρητορική περί κεντροδεξιάς παράταξης και μιας ευρωπαϊκού τύπου πολιτικής προσέγγισης, έχει σαφώς απομακρυνθεί από τον πάλαι ποτέ «μεσαίο χώρο». Το αποτέλεσμα είναι να γίνεται αντιληπτή ως ένα παραδοσιακό δεξιό, συντηρητικό κόμμα, που οφείλει να κραδαίνει τη σημαία της ηθικής. Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες τέλος, παρά τον εμφατικό αυτοπροσδιορισμό τους ως ένα Δεξιό πολιτικό σχήμα, τοποθετούνται από τους πολίτες αριστερότερα της Νέας Δημοκρατίας, ενώ στην ουσία μοιάζουν με ουράνιο τόξο που θα μπορούσε να πάρει σχεδόν οποιαδήποτε πολιτική απόχρωση.

Σε αυτό το τοπίο φαίνεται ότι το κυρίαρχο πολιτικά δίπολο μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Δημοκρατίας τείνει να πάρει τη μορφή αντιπαράθεσης μεταξύ Ιδεολογίας και Ηθικής, καταδικάζοντας την (κεντρώα) έννοια της Προόδου, μαζί με τα κατ’ εξοχήν εργαλεία της, (συνεργασία, ορθολογισμός, ατομική ευθύνη κ.τ.λ.), στην απαξία του στενού τόπου ή και ακόμη του μη-τόπου.

Παράλληλα, φαίνεται ότι ο πολιτικός λόγος που διατυπώνεται σήμερα από τη Νέα Δημοκρατία, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ, δεν καταφέρνει να συντονιστεί με τη Λαϊκή Βάση, ενώ οι εκφραστές του καταλήγουν συχνά να θεωρούνται πολιτικά σχήματα που ακολουθούν ύποπτα σχέδια, με σκοπό την χειραγώγηση της κοινής γνώμης και την άσκηση ακόμα μεγαλύτερων πιέσεων στο κοινωνικό σώμα.

Σε κάθε περίπτωση ο σημερινός τρόπος κατακερματισμού του πολιτικού σκηνικού της χώρας προϊδεάζει για μια μάλλον μακρά περίοδο εσωστρέφειας, ανακατατάξεων και επαναπροσδιορισμών. Το πως θα μπορέσει να συντονισθεί η πολιτική αυτή εσωστρέφεια, με την αμεσότητα της ανάγκης να προσδιορίσει / εξυπηρετήσει η χώρα τη ευρωπαϊκή της τοποθέτηση, καθώς και με την τεράστια πολιτική ενέργεια που αυτή η προσπάθεια απαιτεί, θα αποτελέσει το κρίσιμο ζητούμενο της επόμενης περιόδου.